Historia loterii i gier liczbowych

keno bingoHistoria loterii i gier liczbowych jest niemal tak długa jak historia ludzkości. Wiadomym jest, że na przestrzeni dziejów ich forma zewnętrzna ulegała zmianom dostosowując się do miejscowych uwarunkowań kulturowych z kolei zasady z grubsza pozostawały niezmienne poza tymi wynikającymi z rozwoju cywilizacji. Gry i loterie potrafią być bardzo żywotne. W sprzyjających warunkach potrafią przeżyć nawet kulturę w której powstały przenikając do kolejnych następujących po sobie cywilizacji. Nowe pomysły na gry rozprzestrzeniają się niezwykle szybko. Nie stanowią dla nich żadnej przeszkody ani bariery cywilizacyjne, kulturowe ani nawet geograficzne. Niejednokrotnie w całej historii bywało tak, że powstała w jakimś odległym mało znanym kraju gra zdobywszy popularność wśród miejscowych szybko przenikała do sąsiednich krain a stamtąd do kolejnych i kolejnych rozchodząc się stopniowo na cały znany świat. Czasem powstawały lokalne nieco odmienne od oryginalnej wersje, lecz trzon zasad oraz reguł pozostawał bez zmian.

Prehistoria i czasy starożytne

Loterie i gry losowe mają swoja praprzyczynę w podejmowanych przez pierwotne i starożytne ludy decyzji bazujących na przypadku. Na samym początku w taki właśnie sposób rozdzielano niepopularne zadania i obowiązki, których nikt nie chciał się podjąć. Decyzje losowe były też pomocne przy rozwiązywaniu powstających konfliktów. Pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą ze Starego Testamentu, gdy Mojżesz rozdzielał ziemię przy rzece Jordan. Los też wskazał Jonasza  jako winnego nadciągającego sztormu. W czasach starożytnej Grecji los staje się ważnym elementem wierzeń mieszkańców Hellady . W starożytnym Rzymie, podobnie jak w Grecji los był ważnym elementem wiary.

Rzymianie przychodząc z rozmaitymi pytaniami w celu uzyskania odpowiedzi losowali małe zapisane płytki, które podlegały odpowiedniej interpretacji. Niektórzy z czasem próbowali odmienić swój los datkami pieniężnymi, co rzekomo miało wpłynąć na treść wylosowanej tabliczki. Z tego wzięło początek płacenie pieniędzmi za loteryjne losy znane i popularne w kolejnych epokach. Późniejsze wieki rozwoju cesarstwa przyniosły odmienne podejścia do kwestii losu. Jednym z krytyków systemu losowań odpowiedzi był Cyceron wskazujący na duży subiektywizm oraz wysokie prawdopodobieństwo oszustw. Pierwszy z cesarzy nie podzielał tej opinii organizując, często odpłatnie, loterie dla gości. Podobne zwyczaje praktykowali jego następcy. Upadek imperium spowodował, że na pewien czas zarzucono w ogóle oficjalne organizowanie loterii. Jedyne wzmianki z tego okresu pochodzą od parających się hazardem wędrownych kupców.

Nowożytność

W czasach nowożytnych z kolei wiara w los oraz uprawianie jakiejkolwiek formy hazardu zostały kategorycznie zakazane przez Koran. W późniejszych wiekach w chrześcijańskiej Europie los był wykorzystywany nie tylko do predykcji ale i do wymierzania sprawiedliwości. Sądy działające w oparciu o te zasady istniały w Germanii aż do XVI wieku, mimo że oficjalnie zostały przez kościół zakazane kilka wieków wcześniej. W skandynawskiej Finlandii w XV wieku z pomocą loterii decydowano o przyznawaniu stanowisk na straganach oraz niektórych urzędowych.

W 1515 roku pierwszy raz w drodze loterii pozyskano środki na rozbudowę i wzmocnienie Brukseli a w związku z rosnącymi pulami wygranych we Flandrii w XV wieku powstała pierwsza loteria klasowa, w której wysokość wygranej była powiązana z opłatą za los. We Włoszech w tym samym czasie funkcjonowała gra losowa zwana bianca carta z dużą ilością pustych losów, które nie dawały wygranej. W tym czasie Geneva 5 na 90 miejsc w lokalnym senacie obsadziła w drodze gry losowej. Ludność lokalna zaczęła z czasem robić zakłady dotyczące tych wyborów a wkrótce imiona senatorów zastąpiono kolejnymi liczbami od 1 do 90. Losy rozprowadzano w całym kraju więc loteria ta z czasem nabrała masowego charakteru. Z czasem ewoluowała ona do postaci gry, którą znamy dziś pod nazwą Lotto.

Rozwój i ewolucja loterii we Francji

Wspomniana wcześniej loteria bianca carta niedługo po swoim debiucie we Włoszech trafiła także do Francji za sprawą Katarzyny Medycejskiej. Grę entuzjastycznie przyjęto na tamtejszym dworze królewskim zdobywając popularność nako blanque. W 1539 roku z polecenia króla otwarto tą loterię na poziomie ogólnopaństwowym. Miała ona z założenia uzbierać finanse na zregenerowanie nadwyrężonego budżetu i zapobiec ucieczce kapitału z kraju. Zorganizowana w 1658 roku loteria pozwoliła sfinansować budowę paryskiego Szpitala Głównego a zorganizowana z okazji urodzin króla kolejna loteria została unieważnione z powodu zgarnięcia przez monarchę największych wygranych. Rok 1700 przyniósł otwarcie Loterii Okręgu Paryskiego, która trwała rok czasu a łączna suma na wygrane wyniosła 10 milionów lir. Z budowanych w tym czasie paryskich kościołów około połowy zostało w dużym stopniu sfinansowanych właśnie z loterii. Kolejne lata przynosiły kolejne edycje cyklicznych loterii, które miały zbierać środki na różne cele.

Pod koniec XVIII wieku ról zmonopolizował loterię w celu załatanie krajowej dziury budżetowej i w ramach tych działań wszystkie inne odbywające się gry w kraju wstrzymano bądź wcielono do ogólnokrajowej. Temat loterii państwowej wypłynął podczas Rewolucji Francuskiej. Wówczas pensje pracowników powiązanych z dawnym ustrojem zmniejszono o połowę a w 1793 roku krajowa loteria została ostatecznie zlikwidowana. Wkrótce kolejne problemy finansowe związane z dziurą budżetową zmusiły władze kilka lat później do otwarcia Loterii Narodowej działającej na identycznych zasadach jak poprzedniczka.

Dobre czasy dla loterii nastały za czasów Napoleona. Władca zarządził założenie lokalnych filii ogólnokrajowej loterii w każdym podbitym kraju, z czego 10% przychodu trafiało na ruchy administracyjne, 70% na nagrody a reszta do budżetu państwa. Loterię zamknięto ponownie w 1836 roku po ustabilizowaniu sytuacji budżetowej.

Niemcy – historia loterii

Na terenie dzisiejszych Niemiec pierwsze krajowe loterie i gry zaczęły się pojawiać w drugiej połowie XV wieku. Pierwsza udokumentowana gra loteryjna miała miejsce w 1470 roku w Augsburgu, kolejne pojawiały się regularnie w innych miastach kraju. Na początku kolejnego stulecia zasięg niemieckich loterii poszerzył się na północne regiony kraju. Wówczas nagrodami były najczęściej dobra materialne. Pierwsza tego typu gra z nagrodą pieniężną odbyła się w Hamburgu w 1610 roku. Po loterii roku 1703 zorganizowanej w Berlinie została ona znacjonalizowana a cesarz zabronił organizacji innych niż stanowe gier. Zaczęły powstawać więc wzorem innych państw loterie klasowe

Jedną z gier, która w Niemczech zdobyła dużą popularność było lotto. Od pierwszego losowania w 1763 roku w Berlinie rozprzestrzeniło się z czasem na cały kraj by dziesięć lat później odbyć się już w 20 miastach.

Nowa gra wzbudzała wiele kontrowersji. Z czasem zamykano je w kolejnych krajach a cały proces zakończył się w 1871 roku likwidacją loterii w Bawarii. Później mniejsze kraje związkowe zaczęły promować swoje własne loterie klasowe na koszt zjednoczonych Prus. Zawarte umowy pozwalały na sprzedaż losów jedynie w obrębie danego kraju związkowego, dodatkowo regiony nie posiadające własnej loterii stanowej nie mogły jej zorganizować. Prusy jednak miały sprzedawać losy centralnej loterii na całym obszarze państwa. W 1939 roku wszystkie istniejące loterie wcielono do loterii nazistowskiej, która skończyła swoją działalność po zakończeniu wojny w 1945 roku.

W roku 1952 lotto zmieniło formę. Z dotychczasowych kilku krajów zachodnich Niemiec trafiło też do wschodnich landów. Zgodnie z nowymi zasadami losowano teraz nie 5 z 90 liczb a 6 z 49. Losowanie odbywało się w każdą sobotę. Po trzech dekadach dodano nowe losowanie 7 z 38 liczb i tak oto narodziło się lotto w znanej postaci, które rozprzestrzeniło się z czasem na inne kraje.

Rozwój loterii w XX wieku w Europie

XX wiek okazał się bardzo dobrym i sprzyjającym okresem dla rozwoju gier i loterii liczbowych w najróżniejszej postaci. Rok 1956 przyniósł decyzję o utworzeniu Association Internationale des Lotteries d’Etats.  Związek ten miał zadanie organizowanie środków na różne cele. W tym celu powołano międzynarodową loterię mającą pozyskiwać środki na dofinansowywanie edukacji oraz zwalczanie analfabetyzmu. W związku z konkurencją dla narodowych istniejących już loterii zrezygnowano jednak z tego pomysłu. Organizacja ta działa do dziś i spotyka się w dwuletnich cyklach. Po upadku Związku Radzieckiego na terenie Rosji powstało w krótkim czasie blisko 300 różnych loterii. Brak regulacji prawnych powodował, że w wiele z nich angażowały się mafie. Jedną najciekawszych nagród w rosyjskich grach liczbowych w latach 90-tych była możliwość wygrania cywilnego lotu w kosmos. Obecnie najbardziej znaną grą lotto w tym największym kraju świata jest Goslotto oraz „Rosyjskie lotto”, gdzie można wygrać pokaźne sumy.

Bingo i Keno jako jedne z najpopularniejszych loterii liczbowych świata

Bingo jakie znamy dziś to gra, która w swojej historii przechodziła  wiele zmian. W swojej oryginalnej postaci wyglądała nieco inaczej niż obecna wersja. Pierwotnie gra była długa i czasochłonna. Trwało to do lat 30-tych XX wieku. Wówczas w USA powstała nowa, podobna do niej „Beano”. Nazwa wzięła się od przykrywki w kształcie fasoli służącej do wczytania wylosowanych cyfr. Obecna nazwa gry weszła do powszechnego użytku zupełnie przypadkowo wskutek przejęzyczenia, gdy jeden ze zwycięzców krzyknął „Bingo” zamiast „beano”.

Według źródeł historycznych gra o podobnych do Bingo zasadach istniała  już około roku 1530. We Włoszech popularna była gra Źródła historyczne podają, że gra na zasadach podobnych do współczesnego Bingo istniała już około roku 1530 we Włoszech „Lo Giuoco del Lotto”, której celem miała być pomoc materialna oraz zbiórka funduszy na społeczne inicjatywy. Każdy gracz miał za zadanie obstawić numery raz na tydzień po czym wszyscy czekali na wyniki losowania. Odbywało się ono za pomocą dziesięciu kół fortuny, z których każde losowało 5 liczb. W efekcie pula końcowa zawierała pięćdziesiąt numerów.

Historia Keno

Historia Keno sięga ponad 2,5 tysiąca lat wstecz. Według legend loteria znana dziś pod tą nazwą powstała już w siódmym stuleciu przed narodzinami Chrystusa. Miał ją wynaleźć ważny chiński polityk dynastii Zhou, Kwan Chung. Około 300 lat później gra była już popularna w większości prowincji Chin i nosiła nazwę “pak kop piu”. Polityk użył jej do zbierania pieniędzy od poddanych niechętnych płaceniu na działania wojenne podczas oblężenia jego miasta. Ostatecznie udało się odeprzeć przeciwnika.

W grze w tradycyjnej wersji nie było liczb, zamiast tego kupon zawierał 80 znaków z chińskiego Poematu Tysiąca Znaków “Ts’in Tsz’Man”. Gracz musiał zaznaczyć 10 lub więcej liczb z użyciem indyjskiego czarnego atramentu. Następnie wraz z opłatą za wybraną stawkę przekazywał kupon do pośrednika. W losowaniu używało się 80 zwiniętych kartek papieru ze znakami zwiniętych w rulony. Następny etap polegał na losowym ułożeniu ich po 20 sztuk w czterech naczyniach, z których ostatecznie wybierano jedną. W ten właśnie sposób losowano wygrywające numery. Nagrody przewidziano dla każdego gracza, który poprawnie wytypował co najmniej 5 numerów. Informacje do zwycięzców wysyłano białymi gołębiami pocztowymi.

Marco Polo i Keno

Grę do świata zachodniego prawdopodobnie przywiózł ze sobą Marco Polo, choć nie ma co do tego całkowitej pewności. Wiadomo jedynie, że znał on zasady tej gry. Keno mogło być jedną z inspiracji dla powstania innych popularnych loterii jak Lotto i Bingo. W Ameryce Keno znalazło się za sprawą pierwszych chińskich osadników w 1848 roku. Z San Francisco gra stopniowo rozeszła się na cały kraj. Początkowo gra była jednak nielegalna dlatego organizowano ją w dyskretny sposób. Korzystały na tym między innymi mafie pobierające pieniądze za „protekcję”. Duża popularność gry oraz rosnące zyski spowodowały, że zaczęto nazywać ją „chińską loterią”.

Gra w 1933 roku zadebiutowała, mimo zakazu obowiązującego w stanie Nevada, na popularnym resorcie hazardowym Reno. Dla niepoznaki nazwano ją jednak inaczej jako Keno wyścigów konnych “Race Horse Keno”. W tej wersji pierwotne papierowe rulony zamieniono na piłki ping pongowe z numerkami. Gracze zaznaczali na kuponie imiona koni wyścigowych z czego każdy numer miał przyporządkowanego danego konia z dżokejem.

Po zmianie amerykańskich przepisów w 1951 roku gra stała się ostatecznie legalna. Została zaprezentowana światu jako Keno. Szybko stała się niezwykle popularna ze względu na wysoki procent zysku (25%). W porównaniu do 1,3% z ruletki jest to więc skokowy wzrost. Nazwa Keno wzięła się prawdopodobnie od zniekształconego francuskiego słowa „quine” oznaczającego pięć i dziś jest to jedna z gier losowych niezmiennie cieszących się na całym świecie ogromną popularnością.